Wielokrotnie zdarza się, że postanawiamy zagospodarować dodatkową przestrzeń, aby polepszyć swoje warunki mieszkaniowe. Wtedy częstym celem bywa poddasze. Mało tego, niejednokrotnie poddasze staje się jedyną możliwością mieszkaniową, np. kiedy młode małżeństwo chce mieć własną powierzchnię mieszkalną, bez części wspólnej z rodzicami. Często można także sytuację, kiedy właściciele domu chcą podnająć poddasze, które ma nawet osobne wejście i może stanowić osobne mieszkanie.
Jak urządzić poddasze
Widać więc, że nie jest to już wyłącznie powierzchnia gospodarcza, gdzie składujemy setki niepotrzebnych rzeczy. Dziś, dzięki możliwościom technicznym, może to być bardzo atrakcyjna powierzchnia mieszkalna. Tyle tylko, że do jej urządzania należy podejść nieco inaczej i na początek ponieść niestety nieco większe nakłady. Tu nie możemy od razy przejść do pomalowania ścian i wstawienia mebli. A to dlatego, że nie możemy zapomnieć o żadnej z kwestii, która będzie dotyczyła prawidłowego ocieplenia i izolacji ścian, wentylacji zaadaptowanych pomieszczeń, ogrzewania, instalacji elektrycznej, wodociągowej i kanalizacyjnej, czyli szeroko pojętej adaptacji.
Poddasze, jeśli jest urządzanie po raz pierwszy, zwykle nie ma podciągniętych instalacji, może poza prowizoryczną instalacją elektryczną. Kiedy mamy szczęście i takie doprowadzenia już są, czyli jest doprowadzona instalacja grzewcza, wodno-kanalizacyjna, elektryczna i pozostałe – wystarczy jedynie wezwać fachowców, którzy sprawdzą bezawaryjny stan tych instalacji na daną chwilę, by można było przystąpić do dalszych prac. Jeśli chcemy wynająć czy kupić takie poddasze z przyłączeniami, zwykle spotkamy się z wyższą ceną, ale za to nie tracimy już czasu na takie prace. A czas ten jest również potrzebny na załatwienie formalności, ponieważ, jeśli nie mamy do czynienia z nowo wybudowanym poddaszem mieszkalnym, to każda adaptacja strychu na cele mieszkalne wymaga pozwolenia na zmianę sposobu użytkowania pomieszczeń. Mało tego, jeśli w ramach adaptacji będzie konieczna przeróbka instalacji gazowej i każdej kolejnej, konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Formalności piętrzą się, jeśli dodatkowo budynek znajduje się na terenie objętym ochroną konserwatorską albo jest wpisany do rejestru zabytków. Wtedy uzyskane pozwolenie na budowę wymaga uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Poddasze od czego zacząć
Kiedy już przebrniemy przez załatwienie wszelkich pozwoleń, albo przez poprawienie choćby stanu obecnego, możemy zabrać się do dalszych prac. Niezwykle ważną sprawą na tym etapie jest ocieplenie poddasza, jeśli nie zostało wcześniej wykonane. Pomieszczenia na poddaszu powinny być odizolowane termicznie od powierzchni dachu, która nagrzewa się latem nawet do 60° Celsjusza. Z kolei zimą poprzez nie odizolowany dach mogłoby być oddawane do atmosfery nawet 25% całego traconego w budynku ciepła. Do izolowania cieplnego z dobrym skutkiem stosować można wełnę mineralną, układaną w dwóch warstwach, o grubości całkowitej nie mniejszej niż 20 cm. Zresztą taka wata ma swoją dodatkową funkcję i zaletę, jest mianowicie świetną izolacją akustyczną, bo należy pamiętać, że jeżeli taka izolacja nie zostanie prawidłowo wykonana w trakcie zabudowy strychu, odgłosy padającego deszczu mogą stać się dla mieszkańców zaadaptowanego poddasza bardzo dokuczliwe.
Na tym etapie też należy zaplanować i wykonać w odpowiednich miejscach okna. Najlepszy dostęp światła dziennego można uzyskać dzięki zastosowaniu okien połaciowych, które wpuszczają do wnętrza więcej światła. Przy ich montażu ważna jest ostrożność, by nie uszkodzić elementów konstrukcyjnych dachu. Trzeba również zdawać sobie spraw, że zbyt duże przeszklenie prowadzi do nadmiernego nagrzewania powietrza we wnętrzu w lecie i dużych strat ciepła w zimie, dlatego też należy rozmieszczać je rozsądnie, a resztę doświetlenia uzyskać za pomocą sprytnie rozmieszczonych punktów świetlnych. To możemy uzyskać np. w drodze umieszczenia ukrytego źródła światła na belkach, zaskakujące cienie na ścianach to efekty, które mogą pojawić się tylko w przestrzeni poddasza.
Adaptacja poddasza
Kolejny etap to stawianie ścian, co w przypadku poddasza ma sporo zalet. Zazwyczaj poddasze stanowi tak zwane open space, czyli wolna przestrzeń, którą możemy zagospodarować jak tylko chcemy. Jedyną rzeczą, jaka nas ogranicza, to miejsca, w których została wcześniej umieszczona kanalizacja i piony wodne czy gazowe. Jeśli jednak sami planowaliśmy rozkład pomieszczeń i instalacje są w dobrych miejscach, pozostaje wykreowanie swojej przestrzeni. Oczywiście świetnie do tego nadają się płyty kartonowo gipsowe, ze względu na nieskończone możliwości przycinania i dopasowywania do każdego zakamarka. Nie obejdzie się bez ścian głównych, wykonanych z bloczków gipsowych lub cegły, kiedy będziemy chcieli nieco zmniejszyć akustykę takiej powierzchni, albo na ścianach powiesić coś ciężkiego, jak np. szafki kuchenne. Wtedy jednak warto mieć informacje o nośności stropu, na którym znajduje się nasze poddasze, aby nie doszło do zawalenia. Natomiast, jeśli chodzi o płyty kartonowo-gipsowe, to należy pamiętać, aby zastosować odpowiedni rodzaj płyty. Inna płyta, pogrubiona, nadaje się na przykład do wyłożenia ścian pod płytki ceramiczne, gdzie wymagana jest jej większa wytrzymałość, natomiast w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności jak kuchnie, czy łazienki, warunki wymagają ścian z płyty wodoodpornej, o właściwościach opóźniających wchłanianie wody (zielona z niebieskim nadrukiem). W gamie płyt dostępnych w sklepach są również płyty renowacyjne – przeznaczone do prac remontowych na ściany drewniane, ceglane, betonowe i otynkowane. Przydadzą się, kiedy nasze poddasze ma jednak jakieś ściany, a my chcemy je tylko wyrównać. Giętkie płyty renowacyjne nadają się do budowy ścianek o kształcie łuku, co także bywa przydatne w trudnych warunkach zabudowy poddasza.
Podłogi
Nie możemy zapomnieć o podłogach. W pomieszczeniach na poddaszu podłogi wykańczamy dokładnie tak jak w innych pomieszczeniach położonych na pozostałych poziomach mieszkania. Wykładamy je przeróżnymi materiałami, kierując się względami głównie praktycznymi i estetycznymi. Zanim jednak przejdziemy do tego etapu, może się okazać, że podłogę naszego upragnionego poddasza, stanowią na razie belki stropowe. Musimy więc przejść najpierw przez etap ocieplenia, podobnie jak w przypadku ścian. Z tym, że dla stabilności podłogi, rezygnuje się z waty na rzecz bloczków z keramzytobetonu, pokrytego dodatkowo styropianem o grubości 3-4 cm.
Meble
Kiedy już wszystko jest gotowe, podłączone, zabudowane, wykończone, wtedy możemy przystąpić do umeblowania. Efektowne wykorzystanie trudnej przestrzeni poddasza wymaga zaprojektowania odpowiednich mebli, dopasowanych kształtem do skosów połaci dachowych. Nie jest to zadanie łatwe, wymaga doświadczenia i znajomości systemów zabudowy. Chcąc wykorzystać wnętrze ergonomicznie i efektownie należy zagospodarować je meblami niskimi, przesuwnymi, wyposażonych w kółka, które można dowolnie przemieszczać w zależności od potrzeb. Aby jak najlepiej wykorzystać wszelkie zakamarki, np. ścięte powierzchnie przy podłodze, idealnym rozwiązaniem jest wykonanie zabudowy pod wymiar.